«بعد از جنگ جهانی دوم که اقتصاد جهان در وضعیت فلاکتباری به سر میبرد، اقتصاددانان بر این اعتقاد بودند که معدن بهعنوان یک مزیت در صنعت، اساس و زیربنای اقتصاد است و دریافتند که چنانچه بخواهند ماشین اقتصاد را در کشور خود به حرکت درآورند باید بخش معدن را ارتقاء دهند. با همین تفکر از آنجا که ذخایر معدنی تجدیدپذیر نیستند و بالاخره روزی به پایان میرسند، باید از این ثروت طبیعی کشورها بتوانند به نحو شایستهای بهرهبرداری کنند.» این جملات را محمدرضا بهرامن رییس خانه معدن ایران در بخشی از یادداشت خود در روزنامه جهان صنعت گفته است.
او معتقد است که ایران برای دستیابی به این مهم باید به فناوری روز دنیا توجه داشته باشد و از نگاه صرفا سنتی پرهیز کند چراکه در غیراین صورت نمیتوانیم از منابع معدن بهره کافی و بهینه ببریم. هرچند نباید فراموش کرد که تغییر نگرش مسئولان مرتبط با معدن براساس آیندهنگری و پژوهش و توسعه تحقیقات معدنی، نقش مهمی را در توسعه این بخش ایفا میکند.
محمدرضا بهرامن تاکید میکند: در کشور ما پتانسیل معدنی بالقوه و وجود ذخایر و معادن در رتبه جهانی برای نمونه مس، سرب، روی و آهن بر کسی پوشیده نیست. پوشش اطلاعات پایه و سامانههای اطلاعرسانی در سطح خوبی قرار دارند. ضمن اینکه جاذبههای زمینشناسی، معدنی و گردشگری زمینشناسی در کشور، وجود ارتباطات گسترده و تفاهمنامهها با بسیاری از کشورهای آسیایی، اروپایی، آمریکایجنوبی و آفریقایی در زمینههای زمینشناسی، اکتشاف و ایجاد پایگاه دادههای علوم زمین نشانگر فرصتهای بخش معدن است. همچنین نیروی دانشآموخته کاردان و ارزان در کشور، دسترسی به منابع انرژی فراوان، موقعیت جغرافیایی کشور و دسترسی به بازارهای منطقه، تمایل سرمایهگذاران خارجی به ویژه کشورهای همسایه برای سرمایهگذاری در زنجیره صنعت معدنکاری، پتانسیلهای رشد زنجیرههای پاییندستی صنایع مصرفی بادوام، صنایع ساختمانی پیشساخته و کالاهای نهایی در کشور به عنوان بازار تقاضای محصولات واسطهای معدنی فلزی و غیرفلزی از دیگر فرصتهای بخش معدن در ایران است که همه نشانگر قوت کشور در عرصه معدن است؛ مواردی که با تمرکز بر دانش روز دنیا و بهروز بودن میتواند پیش برود.
او در ادامه به چالشهای این بخش اشاره کرد و گفت: یکی از مشکلات امروز بخش معدن وجود بخشنامهها و دستورالعملهای متعدد است. گاهی بعضی از بخشنامهها ناقض بخشنامه پیشین هستند و برای فعالان معدنی سردرگمی ایجاد میکنند. توجه ناکافی به تهیه و بهروزرسانی اطلاعات پایه زمینشناسی، ژئوشیمیایی و پتانسیلهای کانیزایی، فعالیت ناکافی به منظور شناسایی انواع احتمالی کانیزایی در کشور، کمبود اطلاعات ژئوفیزیک هوایی، فراطیفی هوایی و زیرسطحی، توجه ناکافی به بررسی و پایش مخاطرات زمینشناختی و راهکارهای پیشگیری از آن نیز از دیگر چالشهای این بخش است.
او موازیکاری در بخش معدن را بهعنوان یکی دیگر از معضلات این بخش عنوان کرد: شفافترین مثال در این زمینه، انجام فعالیتهای موازی در بخش اکتشاف توسط سازمانهای زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی، سازمانهای صنعت، معدن و تجارت استانها و گاهی وزارت نفت و سازمان انرژی اتمی و توجه ناکافی به مدیریت بهینه تولید مواد معدنی از ذخایر و منابع است. البته نباید ضعف سیاستگذاری و برنامهریزی دولت به ویژه در بهکارگیری سیاست یکپارچه تجاری و صنعتی مناسب، دیربازده بودن طرحهای معدنی بهویژه معادن بزرگ و پایین بودن بهرهوری در بخش معدن و زنجیره پاییندستی را نادیده گرفت.
بهرامن معتقد است که باید با شناخت نقاط ضعف و قوت بخش معدن به یک سیاست یکپارچه دست یابیم تا هرچه بهتر شاهد توسعه این بخش باشیم. به منظور دستیابی به چشمانداز و اهداف کلان نیز باید دست به توسعه اکتشافات و تامین پایدار اطلاعات پایه و برونگرایی زد و در این روند توسعه سرمایهگذاری، توسعه پژوهشهای کاربردی، صنایع دانشبنیان و ارتقاء فناوری، افزایش بهرهوری عوامل تولید به ویژه نیروی کار و سرمایه و توانمندسازی بنگاهها ضروری است.
خلاصه کلام
محمدرضا بهرامن بهعنوان رییس خانه معدن ایران و کسی که حدود 49 سال در این بخش فعالیت جدی دارد، گفت: اگر قصد توسعه معادن کشور را داریم، باید به سمت دانشگاه، بهرهبرداری از رسالهها و ارتباط پژوهش با معدن پیش برویم. برای حرکت در این مسیر راهی جز برقراری ارتباط تنگاتنگ بین صنعت و دانشگاه نداریم. فارغالتحصیلان دانشگاه باید بتوانند نیازهای بخش صنعت در قسمتهای مختلف از جمله صنایع معدنی و حوزه کلان معدن را تامین کنند. در این راستا میتوان از اهمیت و نقش شرکتهای دانشبنیان نیز یاد کرد.
ثبت کلمه عبور خود را فراموش کردهاید؟ لطفا شماره همراه یا آدرس ایمیل خودتان را وارد کنید. شما به زودی یک ایمیل یا اس ام اس برای ایجاد کلمه عبور جدید، دریافت خواهید کرد.